Op deze overzichtspagina vindt u een aantal penningen die als bronnenmateriaal gebruikt zijn bij de schets van het ontstaan van de moderne geneeskunde in de negentiende eeuw. Zij vormen een willekeurige selectie uit de collectie, onder elkaar getoond.
Gebruiksaanwijzing: via de rode button bij de penning historische context lezen
Bij de meeste penningen zit een rode lees het verhaal achter deze penning-button of een personen-button. Hiermee kunt u de historische context lezen. Door middel van de link >> digitale catalogus onder het tekst-item kunt u alle objectgegevens over de penning vinden in de catalogus van de NTvG-bibliotheek.
Penningen als bronmateriaal voor een verhaal over medische geschiedenis
Zowel aan de oorspronkelijke uitgave van de penningen als aan de collectievorming door het tijdschrift, lagen selectiemechanismen ten grondslag. Zij berusten op bewuste en onbewuste keuzes of op toeval. De penningen werden door specifieke individuen of organisaties uitgegeven met bepaalde politieke of sociale doelen, waarbij zij een opvatting over de geneeskunde en medische wetenschap uitdroegen. Door aan de hand van de penningen verbanden te leggen tussen personen en gebeurtenissen uit het verleden, wordt het mogelijk om een samenhangend historisch narratief te creëren dat bijdraagt aan een beter begrip van het verleden.
Lees de verhalen over de geselecteerde penningen op de thema pagina's:
De uitvinding van de moderne geneeskundeArts en Maatschappij
of bekijk op deze pagina objectgegevens van het geselecteerd eremetaal penning voor penning.
1. De niet-reanimerenpenning
Jaar: 2017
Autoriteit: Patiëntenfederatie Nederland
Kunstenaar: Stichting Laat me gaan
Voorzijde: Gravure van naam, geboortedatum, pasfoto & handtekening
Achterzijde: Tekst: “Ik verbied iedereen, onder alle omstandigheden, elke vorm van reanimatie op mij toe te passen”.
Materiaal: Edelmetaal
Techniek: Slagpenning
Afmeting: 45mm x 26mm x 1.7mm
Bijzonderheden: Met een niet reanimerenpenning maakt iemand de wens kenbaar dat hij of zij niet gereanimeerd wil worden bij een hartstilstand.
Het is een op zichzelf staande verklaring gedragen aan een halskettinkje en voorzien van pasfoto, naam, geboortedatum en handtekening.
>> verhaal achter deze penning
De eed van Hippocrates wordt nog steeds door elke pas afgestudeerde arts gezworen. Toch is ook de inhoud van deze eed aan de tanden des tijds onderhevig. De mondigheid van de patient en zijn behoefte aan zelfbeschikking hebben ertoe geleid dat de arts-patient relatie is veranderd in de 21ste eeuw. De kritiek van de maatschappij is dat de arts uitsluitend in de ‘behandelmodus’ staat. In 2003 besloot de KNMG daarom de eed aan te passen. Nog steeds moet de jonge arts zweren of beloven dat hij zal zorgen voor zieken, gezondheid bevorderen en lijden verlichten. Maar ook: ‘Ik stel het belang van de patiënt voorop en eerbiedig zijn opvattingen’ en voorts: ‘Ik erken de grenzen van mijn mogelijkheden’.
10 jaar Nierstichting Nederland
Jaar: 1977
Autoriteit: Nierstichting Nederland
Voorzijde: Portret, driekwart van rechts in linker deel met voor het overige vullende tekst: PROF./DR.W.J./KOLFF/UITVIN/DER VAN/DE KUNST/NIERop 5 uur symbool maker VIS.
Achterzijde: Zittende man met in re. en in li. hand koppelstukken tussen patiënt en eerste kunstnier die op achtergrond staat en jaartal 1943 draagt. Omschrift: 10 JAAR NIERSTICHTING NEDERLAND 1967-1977
Materiaal: brons
Techniek: slagpenning
Afmeting: 5 cm
Digitale catalogus NTvG
100 jaar Internationale Rode Kruis
>> lees het verhaal achter deze penning
Jaar: 1963
Autoriteit: Nederlandse Rode Kruis
Kunstenaar: Dom, P.L.C.
Voorzijde: naar li gekeerde kop met kalot. Omschr: J.Henry Dunant (Rode-Kteken) EEuwfeest internationale Rode Kruis (Rode-Kteken) Boven li schouder: Pol Dom
Achterzijde: Tegen achtergrond van beschadigd huis en woeste wolken twee btrancardiees die lichaam wegdragen, man en vrouw, en op voorgrond re Rode-Kruiszuster met kind in armen.Re: 1963 Omschrift Het Nederlandsche Roode Kruis
Materiaal: brons
Techniek: slagpenning
Afmeting: 5 cm
Digitale catalogus NTvG
100e geboorte jaar Jhr. Dr. Ph.F.B. von Siebold
>> lees het verhaal achter deze penning
Jaar: 1932
Autoriteit:
Voorzijde: Buste, met ordetekenen, naar li Omschr: Jhr.Dr.Ph.F.B. von Siebold en onderom, tussen twee sterren 1832-1932
Achterzijde: Rank sierlijke bladeren ter linker zijde, ruimte voor inscriptie
Materiaal: brons
Techniek: slagpenning
Afmeting: 5 cm
Digitale catalogus NTvG
100e sterfdag R.T.H. Laënnec
Jaar: 1926
Autoriteit: Vriendenkring
Kunstenaar: Hayem, G.
Voorzijde: Buste vrijwel en face. Li lngs rand: R.T.H.Laênnec/1781-1826, en boven li. schouder:Georges Hayem/1926
Achterzijde: Binnen onder gestrikte eikentak links en lauwertak: Centenaire/de/LAENNEC/1826-1926/
Materiaal: Brons
Techniek: Slagpenning
Afmeting: 4,9 cm
Bijzonderheden: ontdekker van de stethoscoop
Digitale catalogus NTvG
125 jaar Nederlands Rode Kruis
>> lees het verhaal achter deze penning
Jaar: 1992
Autoriteit: Nederlandse Rode Kruis
Kunstenaar: Vis, W.
Voorzijde: De vier armen van het Rode-Kruisteken zijn gevuld met deel wereldkaart (re) stijgende en dalende vgels (Boven en onder) en portret in prof naar re van Pr.Margriet, wier naam enz ook voorkomt.
Achterzijde: Eveneens als achtergrond het Rode-Kruisteken, waarop (li) rest wereldkaart, centraal het teken, boven en onder vogels. Buiten de armen Het Nederlandse Rode Kruis1869-1992 Verder munt en merktekens.
Materiaal: zilver
Techniek: slagpenning
Afmeting: 3,8 cm
Digitale catalogus NTvG
150 jaar Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde
Jaar: 2006
Autoriteit: Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde
Kunstenaar: Hellegers, G.
Voorzijde: Bovenaan 1857, onderaan 2006, in het midden een horizontale baan met Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde
Achterzijde: boekenkast met esculaapslang met staf, in de onderste boekenplank het monogram van de kunstenaar.
Materiaal: brons
Techniek: slagpenning
Afmeting: 7 cm
Bijzonderheden: De voorzijde van de penning is als een vergrootglas waarmee de tekst wordt bekeken. Het vergrootglas symboliseert wetenschappelijke nieuwsgierigheid en een een kritische blik. Het beeld dat ermee wordt verkregen is echter niet compleet en enigszins vertekend. Op de keerzijde staat een gedeelte van de boekenkast op de kamer van de hoofdredacteur, met daarin alle jaargangen van het Tijdschrift. Het klassieke symbool van de klinische geneeskunde, de esculaapslang met staf, waart rond in de jaargangen. Soms s hij god te zien, soms minder goed - geneeskunde is niet altijd makkelijk in woorden uit te drukken en omgekeerd is op papier vastgelegde kennis niet makkelijk te vertalen naar de klinische praktijk. De slang is hier voorgesteld als 'ouroboros': hij neemt de eigen staart in de bek, zinnebeeld van de eeuwigheid. De Vereniging Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde is vast van plan om ook in de toekomst de Nederlandse geneeskunde te blijven voorzien van onafhankelijke medische kennis.
175 jaar Academisch Ziekenhuis Utrecht
>> lees het verhaal achter deze penning
Jaar: 1993
Autoriteit: Academisch Ziekenhuis Utrecht
Voorzijde: Drie-dimensionaal object, bestaande uit drie gelijke parten, samen gehouden door magneten. Ieder part gelijkt een uilenkop.
Achterzijde: gelijk aan voorzijde zonder reliëf.
Materiaal: brons
Techniek: gemengde techniek
Afmeting: 5,8 cm
Bijzonderheden: de drie delen staan symbool voor de gelijkheid van de drie pijlers van de opleiding; onderwijs, onderzoek en patiëntenzorg. Elk van de delen op zich zelf heeft de (abstracte) vorm van een uilenkop.
Digitale catalogus NTvG
175-jaar Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen
>> lees het verhaal achter deze penning
Jaar: 1983
Autoriteit: Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen
Voorzijde: Voorgevel Trippenhuis, Kloveniersburgwal, A'dam
Achterzijde: hor: 1808-1983 /INGENIUM / SALUTI SOLI / COLATUR
Materiaal: Brons
Techniek: Slagpenning
Afmeting: 5,1 cm
Digitale catalogus NTvG
400-jaar Krankzinnigengesticht Utrecht
>> verhaal achter deze penning
Jaar: 1861
Autoriteit: Krankzinnigengesticht Utrecht
Voorzijde: Binnen onder gestrikte lauwerkrans (boven een rozet): TER/HERINNERING/AAN HET/VIERHONDERDJARIG/BESTAAN/VAN HET/KRANKZINNIGENGESTICHT/TE UTRECHT/31 JANUARIJ/1861/
Achterzijde: Boven en ander een verschillend rozet. Tekst: REGENTEN/J.S.VERNEDE/J.L.C.SCHROEDER VAN DER KOLK/N.P.J.KIEN/P.H.J.WELLENBERGH/JHR.C.C.A.Van RAPPARD/J.C.VAN EELDE/B.VAN DORP/F.N.VAN NOOTEN/lijnstuk/GENEESHEER-DIRECTEUR/J.P.T.VAN DER LITH/
Materiaal: Brons
Techniek: Slagpenning