Op deze overzichtspagina vindt u een aantal penningen die als bronnenmateriaal gebruikt zijn bij de schets van het ontstaan van de moderne geneeskunde in de negentiende eeuw. Zij vormen een willekeurige selectie uit de collectie, onder elkaar getoond.
Gebruiksaanwijzing: via de rode button bij de penning historische context lezen
Bij de meeste penningen zit een rode lees het verhaal achter deze penning-button of een personen-button. Hiermee kunt u de historische context lezen. Door middel van de link >> digitale catalogus onder het tekst-item kunt u alle objectgegevens over de penning vinden in de catalogus van de NTvG-bibliotheek.
Penningen als bronmateriaal voor een verhaal over medische geschiedenis
Zowel aan de oorspronkelijke uitgave van de penningen als aan de collectievorming door het tijdschrift, lagen selectiemechanismen ten grondslag. Zij berusten op bewuste en onbewuste keuzes of op toeval. De penningen werden door specifieke individuen of organisaties uitgegeven met bepaalde politieke of sociale doelen, waarbij zij een opvatting over de geneeskunde en medische wetenschap uitdroegen. Door aan de hand van de penningen verbanden te leggen tussen personen en gebeurtenissen uit het verleden, wordt het mogelijk om een samenhangend historisch narratief te creëren dat bijdraagt aan een beter begrip van het verleden.
Lees de verhalen over de geselecteerde penningen op de thema pagina's:
De uitvinding van de moderne geneeskundeArts en Maatschappij
of bekijk op deze pagina objectgegevens van het geselecteerd eremetaal penning voor penning.
Pokkenvaccinatie
>> lees het verhaal achter de penning
Jaar: 1809
Autoriteit: Nederlandse Staat
Voorzijde: Koe in prof. naar li, waarboven de Faam zweeft.In afsnede MDCCCIX, waarboven li Fabriek/H.deHeus/ Omschrift: Volitat iam Fama per orbem
Achterzijde: Binnen doorlopende eikentak: Aan/J.G.F.Sleurs/med.doctor/te Horst/1823/ Omschrift Pro.variol.vacc.insit.plus.C.civib.uno ann.
Materiaal: goud
Techniek: slagpenning
Afmeting: 4 cm
Bijzonderheden: Uitgereikt wegens het vaccineren van 100 personen in 1 jaar. De systematische strijd tegen de pokken begon bij het bevolkingsregister dat Napoleon in Frankrijk, en va zijn broer Lodewijk Napoleon, in Holland invoerde; mensen - en hun kinderen- bestonden voortaan en werden telbaar. De pokken waren niet alleen een ellende voor het volk maar ze waren voor Napoleon ook zeer hinderlijk doordat de troepenmacht te velde werd getroffen. In Frankrijk kregen vroedvrouwen zilveren erepenningen voor het verrichten van entingen en ik het Koninkrijk Holland kregen de artsen als zij in een jaar tijd meer dan 100 vaccinaties hadden verricht een gouden penning. Dit gebruik werd na de Franse tijd voortgezet. Deze penning weegt 29,50 g., dat is van belang omdat geneesheren de diensten gratis verleenden en zulke erepenningen wel degelijk ook beloningspenningen zijn die bij een edelsmid altijd de goudprijs zouden opbrengen voor levensonderhoud. De symbolen op de voorzijde zijn duidelijk; de goede genius, blazend op de hoorn, zweeft boven de 'fameuze' koe. 'Reeds verspreidt de Faam zich over de wereld', stelt het omschrift.
Digitale catalogus NTvG
Prof.Dr.Herman Snellen-penning
>> lees het verhaal achter deze penning
Jaar: 1958
Autoriteit: Koninklijk Nederlands Gasthuis voor Ooglijders
Voorzijde: Buste van H,Snellen Sr in togakraag, profiel naar li Omschr. Professor Doctor Herman Snellen
Achterzijde: nil
Materiaal: kunststof
Techniek: gegoten
Afmeting: 10,4 cm
Bijzonderheden: Replica in kunststof van de zelden uitgereikte penning
Digitale catalogus NTvG
Prof.dr.P.Muntendamprijs
Jaar: 1975
Autoriteit: Koningin Wilhelmina Fonds
Kunstenaar: Letterie, F.
Voorzijde: Omringend twee slangen die in elkaars staart bijten en re-onder symbool van zwaard enkreeft
Achterzijde: Boven li en onder iets re twee ingezonken delen waarin, resp. slang om zwaardgevest en bloem. Tekst: PROF./DR.P.MUNTENDAM/PRIJS:een symbool/
Materiaal: brons
Techniek: gietpenning
Afmeting: 7,9 cm
Bijzonderheden: De prof.dr. P. Muntendamprijs wordt jaarlijks uitgereikt aan een persoon met bijzondere verdiensten op het gebied van de kankerbestrijding in Nederland. Iedereen die zich bezig houdt met kanker en kankerbestrijding in Nederland zoals wetenschappers, artsen, verpleegkundigen, mensen werkzaam in de psychosociale zorg en vrijwilligers bij kankerpatiëntenverenigingen kan voorgedragen worden. Naast de bronzen penning ontvangt de winnaar een oorkonde en mag, in overleg met het bestuur van KWF Kankerbestrijding, een bedrag van EUR 50.000,- bestemmen voor een doel binnen de kankerbestrijding.
Digitale catalogus NTvG
Querido-penning Medische Faculteit Rotterdam
>> lees het verhaal achter deze penning
Jaar: 1988
Autoriteit: Faculteit der Geneeskunde Rotterdam
Kunstenaar: Letterie, F.
Voorzijde: Kop van Desiderius Erasmus, van links. In ruimte naast rechter wang de hantekening van Erasmus verticaal geplaatst.
Achterzijde: Een naar links liggende haan, met ervoor een naar rechts geplaatste uil. Omschrift: FACULTEIT GENEESKUNDE ERASMUS UNIVERSITEIT ROTTERDAM
Materiaal: brons
Techniek: gietpenning
Afmeting: 8 cm
Ramaer-penning
>> verhaal achter deze penning
Jaar: 1900
Autoriteit: Psychiatrie en Neurologie, Ned. Ver. voor
Voorzijde: "Kop in profiel naar li; onder halsafsnede: monogram RvD. In penningafsnede: JOhANNES NICOLAAS RAMAER; li en rechts vn hals, vert, 1817 resp. 1887"
Achterzijde: "In middenveld van cirkel: als vaste tekst: AAN/VOOR/KLINISCH WETENSCHAPPELIJKE/VERDIENSTE/. Tussen 1e en 2e regel: horizontale palmtak en, incuse, DR H.C. RÜMKE; gehele tekst afgesloten met vignet met palmtakken. Omschrift: DE NED. VER. VOOR PSYCHIATRIE EN NEUROLOGIE GESTICHT DOOR JOHANNES RAMAER, 1871"
Materiaal: Brons
Techniek: Slagpenning
Afmeting: horizontaal: 6,3 cm, verticaal: 6,6 cm
Bijzonderheden:
Digitale catalogus NTvG
Rode Kruis Erepenning Bloedgeven
>> lees het verhaal achter de penning
Jaar: 1997
Autoriteit: Nederlandse Rode Kruis
Voorzijde: 5 gelijkvormige 'druppels', in trapvorm over elkaar.In kleinste incuse rood-gëémalailleerd typerende kruis
Achterzijde: Ingeslagen in 'druppelconfiguratei' voor zestig maal bloegeven, tevens incuus Kon Begeer/Zoetermeer/
Materiaal: brons
Techniek: slagpenning
Afmeting: 5,4 x 8,1 cm
Bijzonderheden: 3 exemplaren (brons-, zilver- en goudkleurig) voor respectievelijk 40-,60-,80-maal bloed geven.
Digitale catalogus NTvG
Röntgen-penning, Nederlandse Vereniging voor Radiodiagnostiek
Jaar: 1923
Autoriteit: Ned.Ver.voor Radiologie
Voorzijde: Kop vrijwel in profiel naar li, schouders vrijwel van voren. Omschr: Wilhelm/Conrad 1845 1923 Röntgen
Achterzijde: Rôntgentafel. op 1/3 hoogte, hor,Neder/landse Vere/niging/voor Onderom Radiodiagnostiek
Materiaal: Brons
Techniek: Slagpenning
Afmeting: 7 cm
Bijzonderheden:
Digitale catalogus NTvG
Runderpest-epidemie
Jaar: 1747
Autoriteit: - Smeekpenning bij veepest
Kunstenaar: Swinderen, van N.
Voorzijde: Landheer met echtgenote re voor; op middenveld en achtergrond eveneens ten hemel blikkende knechts en stadsilhouet. Li voor: dode runderen. In afsnede: N.V.S.
Achterzijde: Gedicht in 15 regels: het zieke/vee van stal geleid/......../zoo weinig ""t volk als 't/als het vee verschoonen/ Onderin 7 pijlen in bundel met li ingesllagen 17 en re 47
Materiaal: zilver
Techniek: slagpenning
Afmeting: 4 cm
Bijzonderheden: In de Gouden Eeuw heersten er bij herhaling jarenlang dodelijke virale veeziekten waardoor dieren bij honderdduizenden stierven, zoals wij nu varkenspest en boviene spongiforme encefalopathie bij koeien meemaken waarvoor dieren massaal worden vernietigd. Vanaf 1744 tot 1766 deed de meest virulente epidemie de ronde en deze leidde zelfs tot een -weinig omvangrijke- vaccinatie. De beeldzijde van deze penning toont de ontredderde boer en boerin et de knechten en de meid te midden van bezwijkende koeien; de melkemmers zijn leeg. De lange tekst op de keerzijde beschrijft de ellende en de financiele ondergang:
'Het zieke vee van stal geleid,
sterft aanstonds wech, landman schreit,
en zend, geknield, tot goed zijn' klagten,
om hulp van zijn gena te wagten.
Maar ligt zal 't jammer, dat hem plaagt,
zoo 't land voortaan geen vruchten draagt,
die boete en waar berou vertoonen,
zoo weinig volk, als 't vee verschoonen.'
Digitale catalogus NTvG
S. Freud
>> lees het verhaal achter de penning
Jaar: 1994
Autoriteit: Herdenkingspenning Oostenrijk
Kunstenaar: Steyn, G.H.
Voorzijde: kop in profiel naar li. Man met hoed, bril, baard, jaskraag.
Achterzijde: Door een snede op 1/3 van re gebroken cirkel, waarin FR/EUD in open geslagen bovendeel; op rand ST
Materiaal: brons
Techniek: gietpenning
Afmeting: 6,3 cm
Digitale catalogus NTvG
Stichting Het Zilveren Kruis, beloningspenning
>> lees het verhaal achter deze penning
Jaar: 1985
Autoriteit: Stichting Het Zilveren Kruis
Voorzijde: Centr: gelijkarmig kruis, waromheen Stichting het Zilveren Kruis, waaromheen 17 wapenschilden (van federatie van deelnemers?)
Achterzijde: Leeg, met inscriptie: 1972-1985/P.J.A.L.van den Hil/
Materiaal: zilver
Techniek: slagpenning
Afmeting: 5 cm